Τι Είναι Το Net-Metering;
Αν θέλουμε να δώσουμε έναν σύντομο ορισμό για το τι είναι το Net-Metering μπορούμε να πούμε πως είναι η αυτοπαραγωγή με ενεργειακό συμψηφισμό και εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό για επιχειρήσεις, ενεργειακές κοινότητες και ιδιώτες, με ή χωρίς αποθήκευση. Ας δούμε όμως αναλυτικότερα όσα περιστρέφονται γύρω από το net metering για να αντιληφθούμε το μέγεθος της ωφελιμότητάς του στη σύγχρονη οικονομία και στην ουσιαστική διαχείριση και αξιοποίηση της ενέργειας.
Αν και η τεχνολογία του net-metering ξεκίνησε μερικές δεκαετίες πριν στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, στην Ελλάδα ο όρος αυτός άρχισε να ακούγεται εντονότερα μόλις τα τελευταία χρόνια. Στις ΗΠΑ, αρχικά, μικρές ανεμογεννήτριες και ηλιακοί συλλέκτες ήταν συνδεδεμένοι στο ηλεκτρικό δίκτυο, με στόχο οι καταναλωτές να μπορούν να χρησιμοποιούν την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια σε διαφορετική ώρα ή ημερομηνία από αυτήν της παραγωγής της. Τα πρώτα δύο έργα που αξιοποίησαν την τεχνολογία net-metering ήταν ένα συγκρότημα διαμερισμάτων και ένα ηλιακό σπίτι δοκιμών στη Μασαχουσέτη το 1979.
Στην Ελλάδα, η διαδικασία κατάθεσης αιτήσεων στον ΔΕΔΔΗΕ (ΔΕΗ) για σύνδεση φωτοβολταϊκών συστημάτων στο δίκτυο χαμηλής τάσης, από αυτοπαραγωγούς με ενεργειακό συμψηφισμό (net metering), ξεκίνησε μόλις τον Μάιο του 2015. Καθώς είχε από την αρχή αξιοσημείωτη ανταπόκριση, έδωσε από νωρίς το στίγμα για μια επιτυχημένη πορεία στο άμεσο μέλλον. Παράλληλα, οι τεχνολογίες των φωτοβολταϊκών εξελίχθηκαν σημαντικά αυτά τα χρόνια, με αποτέλεσμα η χρήση τους να είναι διαδεδομένη και οικονομικά συμφέρουσα, με μικρότερους χρόνους απόσβεσης της αρχικής επένδυσης.
Σήμερα, λοιπόν, οι συνθήκες, η τεχνολογική πρόοδος, ο διαθέσιμος εξοπλισμός και η τεχνογνωσία των επαγγελματιών του κλάδου ευνοούν την υιοθέτηση της τεχνολογίας net metering ως την ιδανική λύση για να εφαρμοστεί ειδικά σε βιομηχανίες, σε επιχειρήσεις με αυτόνομες εγκαταστάσεις, αλλά και σε δημόσια κτήρια ή και κατοικίες με μεγάλες ανάγκες σε κατανάλωση ενέργειας. Το net metering, δίνει σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, τη δυνατότητα όχι μόνο να παράγουν ενέργεια για να καλύπτουν τις ανάγκες τους, αλλά όντας συνδεδεμένες στο δίκτυο χαμηλής τάσης, να έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν όση και όποτε τη χρειάζονται, να παρέχουν στο δίκτυο τυχόν πλεόνασμα της παραγωγής τους, να αντλούν από το δίκτυο ενέργεια όταν η δική τους είναι περιορισμένη και τελικά να γίνεται ένας ενεργειακός συμψηφισμός σε επίπεδο τιμολόγησης και φυσικά να αξιοποιείται η ενέργεια στο έπακρο.
Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να πούμε πως το net-metering, ή αλλιώς αυτοπαραγωγή με ενεργειακό συμψηφισμό, είναι ένας μηχανισμός τιμολόγησης που κατ’ αρχάς επιτρέπει στους ιδιοκτήτες συστημάτων ηλιακής ενέργειας να καταναλώνουν την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται κατά τη διάρκεια της ημέρας διοχετεύοντας τυχόν πλεονάσματα στο δίκτυο. Η πλεονάζουσα αυτή ενέργεια αποθηκεύεται εικονικά καθώς όταν δε θα υπάρχει παραγωγή, όπως συμβαίνει κατά τη διάρκεια της νύχτας, η ενέργεια που καταναλώθηκε από το δίκτυο θα συμψηφίζεται με αυτή που διοχετεύτηκε, μειώνοντας έτσι το κόστος του λογαριασμού ρεύματος.
Συνοψίζοντας τα παραπάνω, μπορούμε να πούμε γενικά πως ο συμψηφισμός της ενέργειας που παράγεται και της ενέργειας που καταναλώνεται γίνεται ένας μοχλός για την ενίσχυση της αυτοπαραγωγής και της ιδιοκατανάλωσης με ΑΠΕ, καθώς το net-metering επιτρέπει σε επιχειρήσεις, αλλά και σε φυσικά πρόσωπα (γενικά σε αυτοπαραγωγούς) να καλύπτουν ένα μεγάλο μέρος της κατανάλωσής τους μέσω αυτοπαραγωγής και παράλληλα τους παρέχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν το δίκτυο για να “αποθηκεύουν” (έμμεση αποθήκευση) την ενέργεια που παράγουν μέχρι να τη χρειαστούν για να την καταναλώσουν.
Πώς Δουλεύει Το Net-Metering;
Απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση ενός τέτοιου έργου είναι, φυσικά, η εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών panel στην οροφή ή στη στέγη του κτηρίου, μέσω του συστήματος net-metering. Μπορείτε να δείτε πιο αναλυτικές λεπτομέρειες αναφορικά με το θέμα της εγκατάστασης συστημάτων αυτοπαραγωγής με ενεργειακό συμψηφισμό στο επόμενό μας άρθρο. Η ενέργεια που παράγεται από τα φωτοβολταϊκά είναι αυτή που είτε θα τροφοδοτήσει τις ενεργειακές ανάγκες του κτηρίου, είτε θα επιστρέψει στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, πιστώνοντας τον χρήστη.
Ήδη από αυτό το σημείο είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε πως για να είναι συμφέρουσα η υιοθέτηση μιας τέτοιας λύσης, το κλειδί είναι να παράγουμε συνολικά σε ένα χρονικό διάστημα, τόση ενέργεια όση αυτή που καταναλώνουμε και κάτι τέτοιο προϋποθέτει καλή μελέτη και σωστό σχεδιασμό. Έτσι, με την ευκολία που δίνει η τεχνολογία net-metering μπορούμε να ρυθμίζουμε στο βέλτιστο βαθμό από πού καταναλώνουμε ενέργεια μια δεδομένη στιγμή και να αξιοποιούμε προς όφελός μας από τη μια την αυτοπαραγωγή (με ή χωρίς αποθήκευση) και από την άλλη τη δυνατότητα της χρήσης ενέργειας απ’ ευθείας από το δίκτυο.
Πιο συγκεκριμένα, ένα κτήριο στο σύστημα net-metering διαθέτει 2 μετρητές: τον μετρητή που μετράει την παραγωγή ενέργειας και τον μετρητή που μετράει την κατανάλωση ενέργειας. Σε κάθε εκκαθαριστικό λογαριασμό που εκδίδει ο πάροχος ενέργειας, υπολογίζεται η διαφορά των δύο αυτών μετρήσεων. Αν η διαφορά είναι θετική, δηλαδή η παραγωγή ήταν περισσότερη από την κατανάλωση, ο χρήστης πιστώνεται. Αν, όμως, η διαφορά είναι αρνητική, δηλαδή η κατανάλωση ήταν περισσότερη από την παραγωγή, ο χρήστης τότε χρεώνεται με τη διαφορά που προκύπτει όταν αφαιρείται η δική του παραγωγή ενέργειας. Αυτό σημαίνει ενεργειακός συμψηφισμός σε επίπεδο τιμολόγησης.
Στην Ελλάδα ο ενεργειακός συμψηφισμός γίνεται σε περιόδους τριών ετών. Στο τέλος της 3ετούς περιόδου γίνεται ο τελευταίος συμψηφισμός και στη συνέχεια ξεκινά η νέα περίοδος. Αν τη στιγμή του τελευταίου συμψηφισμού η ενέργεια που έχει παραχθεί από τα φωτοβολταϊκά της επιχείρησης είναι περισσότερη από την ενέργεια που κατανάλωσε η επιχείρηση, τότε αυτό το ποσό δεν θα πιστωθεί στην επιχείρηση για να το συμψηφίσει στο μέλλον. Η νέα τριετία ξεκινά από μηδενική βάση και ανοίγει “νέος κύκλος”. Γι’ αυτό και αναφέραμε πιο πάνω ότι απαιτείται μια επιχείρηση να εμπιστευτεί εξειδικευμένους επαγγελματίες του κλάδου και εταιρείες όπως η Cosmos Green Investments που θα ξεκινήσουν με μια αναλυτική μελέτη, θα προχωρήσουν με τον κατάλληλο σχεδιασμό και θα ολοκληρώσουν με την αξιόπιστη υλοποίηση της λύσης που ταιριάζει στη συγκεκριμένη επιχείρηση, βάσει των αναγκών της σε ενέργεια.
Όροι και Προϋποθέσεις για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων αυτοπαραγωγής με net-metering
Κατ’ αρχάς απαιτείται να υπάρχει ενεργή μόνιμη παροχή ρεύματος στο όνομα της επιχείρησης – αυτοπαραγωγού που τροφοδοτεί τις κτηριακές ή άλλες εγκαταστάσεις, όπου θα υλοποιηθεί το έργο net metering.
Τα φωτοβολταϊκά εγκαθίστανται υποχρεωτικά στον ίδιο ή σε όμορο χώρο με την εγκατάσταση κατανάλωσης προς την οποία αντιστοιχίζεται και επιτρέπεται ο συμψηφισμός με καταναλώσεις που γίνονται στη συγκεκριμένη εγκατάσταση και όχι σε άλλες εγκαταστάσεις της επιχείρησης – αυτοπαραγωγού, με εξαίρεση την περίπτωση του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού, ο οποίος αποτελεί ένα ξεχωριστό αντικείμενο παρουσίασης. Αν υπάρχει αποκλειστική γραμμή διασύνδεσης (άρθρο 59 του N. 4843/2021 (ΦΕΚ 193 Α’ 2021), η οποία να αποτελεί μέρος της εσωτερικής ηλεκτρικής εγκατάστασης στον χώρο που να τον συνδέει με τον σταθμό αυτοπαραγωγης, τότε ο σταθμός αυτοπαραγωγής μπορεί να βρίσκεται και σε κάποιο απομακρυσμένο σημείο.
Κάθε φωτοβολταϊκό σύστημα αντιστοιχίζεται αποκλειστικά με έναν μετρητή κατανάλωσης, δηλαδή μια εγκατάσταση όπου γίνεται η κατανάλωση της ενέργειας.
Η επιχείρηση – αυτοπαραγωγός ή το φυσικό πρόσωπο πρέπει να νομιμοποιείται για τη χρήση του χώρου όπου θα γίνει η εγκατάσταση και απαιτούνται μια σειρά από έγγραφα που αφορούν καθεμιά από τις ενδεχόμενες περιπτώσεις.
Φυσικά, για να γίνει κάποιος αυτοπαραγωγός θα πρέπει να είναι ταμειακά ενήμερος, έχοντας εξοφλήσει τον λογαριασμό ηλεκτρικής ενέργειας ή έχοντας ρυθμίσει τυχόν οφειλές του.
Τέλος, μια από τις βασικές προϋποθέσεις είναι να μην έχει ενταχθεί η παροχή του αυτοπαραγωγού στο Περιβαλλοντικό Οικιακό Τιμολόγιο (ΥΑ υπ’ αριθμ. ΥΠΕΝ/ΥΠΡΓ/26359/4101 – ΦΕΚ Β’ 1936/30.5.2018) και σε αντίθετη περίπτωση απεντάσσεται αυτοδίκαια με την ενεργοποίηση του φωτοβολταϊκού σταθμού παραγωγής
Τι Μας Επιφυλάσσει Το Κοντινό Μέλλον Του Net-Metering;
Μέχρι πρότινος στην Ελλάδα τα φωτοβολταϊκά συστήματα net-metering μπορούσαν να εγκατασταθούν επί κτηρίων ή επί εδάφους ή άλλων κατασκευών, περιλαμβανομένων και αυτών του πρωτογενούς τομέα (αγροτικές αποθήκες, κτηνοτροφικές μονάδες κ.λπ.) σύμφωνα με την κείμενη πολεοδομική νομοθεσία. Πρόσφατα τα συστήματα αυτά άρχισαν να επεκτείνονται και στην υψηλή τάση, δηλαδή δίνεται πλέον η δυνατότητα επέκτασης και στον τομέα της βιομηχανίας. Η συγκεκριμένη ρύθμιση παρέχει στις μεγάλες εγχώριες βιομηχανίες, αλλά και σε επιχειρήσεις με εγκαταστάσεις που έχουν μεγάλες ανάγκες κατανάλωσης ενέργειας, την επιλογή να περιορίσουν σημαντικά το ενεργειακό τους κόστος. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη σύγχρονη ραγδαία εκτίναξη της τιμής του ρεύματος, η επιλογή αυτή είναι πλέον υψίστης σημασίας.
Γιατί Net-Metering;
Λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων και του συνεχώς αυξανόμενου πληθωρισμού, διανύουμε μια εποχή όπου η τιμή της ενέργειας όλο και ακριβαίνει. Πολλοί οικιακοί χρήστες προσπάθησαν να ελαχιστοποιήσουν το κόστος τους αλλάζοντας παρόχους, αλλά η επιλογή αυτή είναι, στην καλύτερη περίπτωση, μια προσωρινή λύση. Στις δε επιχειρήσεις προχωρούμε ήδη σε λύσεις αυτοπαραγωγής με net metering, καθώς η στροφή στις ΑΠΕ (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) είναι βασικό μέρος της λύσης.